Iacobien Riezebosch: ‘Digitale toegankelijkheid is geen checklist of sluitpost, maar de basis’

Geplaatst op 25 mei 2020, in Interviews met experts Laatste update: 26 september 2021

Waar denk je aan bij digitale toegankelijkheid? Aan saaie regels en richtlijnen? Aan een hoop aanpassingen op de website voor wat mensen met een beperking? Vaak missen we waar het werkelijk om gaat, vindt Iacobien Riezebosch. Voor haar gaat digitale toegankelijkheid niet om extra aandacht voor een kleine groep, maar om volledige aandacht voor iedereen.

Portretfoto Iacobien Riezebosch

Over Iacobien

Iacobien Riezebosch is expert in digitale toegankelijkheid bij Firm Ground. Hier helpt ze organisaties om de toegankelijkheid van online producten en diensten te borgen in de organisatie.

Waarom is digitale toegankelijkheid belangrijk?

“Omdat iedereen je online producten of diensten moet kunnen gebruiken. Of dat nou een website, app of de klantenservice is. Laat ik de vraag omdraaien: waarom is digitale toegankelijkheid niet belangrijk? Waarom zou je als organisatie er niet voor iedereen willen zijn?”

Digitaal toegankelijk zijn: voor wie doen we het?

“Digitale toegankelijkheid is niet bedoeld als extra service voor een kleine groep. Het is bedoeld om informatie en diensten bruikbaar te maken voor iedereen.

Natuurlijk zijn er wel mensen die extra baat hebben bij digitale toegankelijkheid. Zoals blinden en slechtzienden, doven en slechthorenden. En Doven (hoofdletter), voor wie de moedertaal niet Nederlands maar Gebarentaal is.

Daarnaast mensen met een motorische beperking, zoals een spasme. Of mensen met een cognitieve beperking, zoals concentratieproblemen, autisme of ADHD. En mensen met minder digitale vaardigheden of beperkte taalvaardigheid.”

Kun je digitale toegankelijkheid meten?

“Ja, hiervoor zijn richtlijnen en standaarden. Bijvoorbeeld over kleurcontrast en over hoe je een pagina met goede html-code opbouwt. En over content: van correct gebruik van koppen, tot heldere taal en alternatieve teksten voor afbeeldingen.

De richtlijnen vind je allemaal terug in de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG).”

Heb je voorbeelden van ontoegankelijkheid?

“Iemand die kleurenblind is, ziet niet altijd de link in een tekst die wel een andere kleur heeft dan de lopende tekst, maar niet onderstreept is.

Een slechtziende websitebezoeker die het contrast moet aanpassen om informatie te kunnen gebruiken, kan niets met je infographic als de informatie alleen in een plaatje staat. Voor deze bezoeker moet de informatie ook in tekst beschikbaar zijn. 

Iemand die minder taalvaardig is, heeft moeite met ingewikkelde zinnen en beeldspraak. Iemand met concentratieproblemen heeft last van grote sliders of druk bewegend beeld wat je niet kunt pauzeren.

Dove of slechthorende mensen vinden het niet prettig als ze verplicht een telefoonnummer moeten invullen bij een contactformulier, terwijl ze niet kunnen bellen.

Deze voorbeelden zijn echt geen uitzondering. Ik kom ze vaak tegen. En zo kan ik nog wel even doorgaan.”

Hoe kun je het beste beginnen met digitale toegankelijkheid?

“Stap voor stap, te beginnen bij begrip. Het heeft weinig zin om ineens te willen voldoen aan allerlei toegankelijkheidsrichtlijnen.

Collega’s moeten eerst snappen hoe mensen met een beperking digitale informatie en diensten gebruiken. En ze moeten ontdekken waar mensen tegenaan kunnen lopen. 

Als je gelijk alles perfect wil hebben en mensen om de oren slaat met allerlei richtlijnen uit WCAG, dan voelt het voor iedereen in de organisatie alsof er alleen een hoop moeilijke regels over de schutting worden gegooid. Daar win je niks mee.

Digitale toegankelijkheid is een manier van denken die eerst moet landen. Neem als organisatie de tijd voor de belangrijke vragen. Waarom doen we dit? Wat is de impact van ontoegankelijkheid? Wat betekent het om digitaal toegankelijk te zijn? En hoe verandert dit onze communicatie en dienstverlening?”

En als de manier van denken is geland: wat dan?

“Dan maak je het concreet. Is er onvoldoende kennis? Geef collega’s dan de ruimte en middelen om dingen te leren. Zijn er concrete verbeterpunten? Geef mensen dan de tijd en verantwoordelijkheid om die aan te pakken. Maak van digitale toegankelijkheid geen checklist of sluitpost, maar de basis.

Bij elke wijziging over toegankelijkheid in je producten en diensten moet je kritisch zijn. Dat betekent dat toegankelijkheid is opgenomen in richtlijnen en handleidingen. En dan niet als een apart hoofdstuk.

Natuurlijk moet je ook checken en testen. Maar als toegankelijkheid onderdeel is van je processen, gaat het om haalbare en kleine aanpassingen. Hiervoor richt je een testproces in en leer je collega’s hoe je effectief kunt testen.”

Wie in de organisatie kan digitaal echt toegankelijker maken?

“Iedereen in je organisatie die met online bezig is, draagt eraan bij. Dat begint bij de managers: zonder hun steun kan een organisatie digitale toegankelijkheid nooit structureel oppakken. Zij moeten zorgen voor kaders, budget, tijd, ruimte en beslissingsbevoegdheid op de werkvloer.

Op de werkvloer worden de online producten en diensten gemaakt. Dat is bij de developers, designers, redacteuren en marketeers. Bij de inrichting van je klantenservice. En bij de inkoop van software.

Al deze onderdelen maken je meer of minder toegankelijk. Je doet het samen; je bent zo sterk als de zwakste schakel.”

Bottom line: wat voegt digitale toegankelijkheid toe?

“Dat je niet alleen via online kanalen zoals je website, maar echt als organisatie toegankelijker wordt voor iedereen. Niet alleen voor mensen met een beperking, écht voor iedereen.

Die gelikte website, gevatte tekst of hippe animatie doen er niet toe. Ze zijn misschien leuk om te bedenken, maar voor de gebruiker gaat het maar om één ding: laat me snel vinden wat ik zoek of doen wat nodig is. Help me daarbij en hou rekening met mijn omstandigheden.”

Meer lezen? Bekijk alle interviews met experts.

Foto Jeroen Schalk

Over Jeroen

Freelance webredacteur en UX-writer. Liefhebber van woorden, websites, wireframes en winegums. Best wel onregelmatige blogger. Wil non-profit en (semi-)overheid helpen met heldere content en strakke copy.